9.9 Differentiation und Integration von Potenzreihen

Potenzreihen dürfen innerhalb des Konvergenzbereiches gliedweise differenzieren und integriert werden.

Satz:

 integral x sum  oo        k     sum  oo   integral x      k
     ak(t- x0) dt =     ak(t- x0) dt
x0k=0              k=0x0  für |x- x0|< r

  (i ntegral          k)     oo  integral           k-1
D     ak(x - x0)  =    kak(x - x0)
                   k=0

Beweis:

Sei x  beliebig mit |x - x0|< r  . Wähle r < r  mit |x - x0|< r  .

 sum  oo         k
   ak(t- x0) = f(t) = nli'-->mo o fn(t) gleichm¨aßig f¨ur|t- x0|< r
k=0

g(t) = ln'-->imo o  f'n(t) gleichma¨ßig fu¨r |t -x0|< r

  integral x            integral x
   f(t)dt = nl'-->imo o  fn(t)dt Satz 1
x0            x0

 integral x  oo                integral x n                   n  integral x              oo   integral x
   sum  a (t- x )kdt, lim     sum  a (t- x )kdt = lim   sum    a (t-x )kdt =  sum   a (t-x )kdt
      k    0    n'-->o o       k    0      n'-->o o       k    0            k    0
x0 k=0               x0 k=0                 k=0x0              k=0x0

Nach Satz 2 ist f'(t) = g(t)  .

  (  oo  sum            )        sum n                sum  oo 
D      ak(x - x0)k  = lim     akk(x- x0)k-1 =   kak(x -x0)k-1
    k=0              n'--> oo  k=0              k=0

Beispiel:

Wir suchen die Stammfunktion von f(x) = e-x2   :

       integral x
F(x) =  e-t2dt
      0

Diese Funktion ist nicht elementar integrierbar. Wir entwickeln den Integranden also zuerst in eine Potenzreihe und integrieren dann:

       oo              oo 
e-t2 =  sum  1-(- t2)k =  sum  (-1)k-1t2k
      k=0k!        k=0     k!

 integral x  2    oo  sum       1  integral x     sum  oo        1
  e- x =    (- 1)k k!  t2k =    (- 1)k(2k-+-1)k!x2k+1
0        k=0       0      k=0

Beispiel:

Wir betrachten den sogenannten Integralsinus:

            integral x
Si(x) = p-+   sintdt
       2       t
           0

         sinx-
      {   x    f¨ur  x /= 0
f(x) =                   Die Funktion ist somit stetig.
         1     f¨ur  x = 0

         oo 
sinx =  sum  (- 1)k---1---x2k
  x    k=0     (2k + 1)!

Wir integrieren:

 integral xsint     p   sum  oo        1     integral x       p   sum  oo        1      1
  ----dt = --+    (- 1)k--------  t2kdt = ---+   (-1)k-------------x2k+1
0   t       2  k=0     (2k+ 1)!0         2  k=0     (2k+ 1)!2k+ 1

 integral  oo 
   sinx-dx = p-
0   x       2

Beispiel:

Wir wollen folgendes Integral berechnen:

|---- integral 1----------|               |----------------|
|      artanh(t)--t|               | oo  sum  (-1)k+1      |
|I =        t2     |mit dem Hinweis |      k   = ln2 |
-----0-------------               -k=1---------------

Die Potenzreihe des Areatangenshyperbolikus lautet:

          oo   2n+1
artanh =  sum   x-----
        n=0 2n+ 1

Damit ergibt sich nun für das Integral:

                       oo  sum                  oo  sum                     oo  sum 
    integral 1              integral 1   t22nn++11 -t      integral 1   t22nn++11 + t- t     integral 1   t22nn++11     integral 1  oo  sum  2n-1
I =   artanh(t)--t=    n=0--------dt =  n=1-----------dt =   n=1-----dt =      t-----
   0      t2       0      t2         0       t2           0    t2        0 k=1 2n+ 1

Aufgrund der absoluten Konvergenz können wir Integral und Grenzübergang vertauschen:

     oo   integral 1           oo  [         ]1    oo 
I =  sum    t2n-1-dt =  sum  ----t2n---   =  sum  ----1----
   n=1   2n+ 1     n=1 2n(2n + 1) 0  n=12n(2n + 1)
       0

Durch Partialbruchzerlegung folgt nun:

----1----  -1-  ---1--
2n(2n + 1) = 2n - 2n + 1

Somit folgt:

       (           )
     oo  sum   -1-  --1---     oo  sum  (-1)k       sum  oo  (-1)k
I =     2n - 2n + 1  =      k   = 1+      k
   n=1                 k=2           k=1

Mit dem Hinweis folgt nun:

        oo  sum  (-1)k       sum  oo  (- 1)k+1 |------|
I = 1+    --k-- = 1-    ---k--- = -1--ln-2-
       k=1           k=1

9.9.1 Entwicklung der Potenzreihe des Arcustangens

                 oo 
f'(x) =--1---=  sum  (-1)kx2k fur|x|< 1
       1 + x2  k=0         ¨

          integral x         integral  oo 
arctan x =   f'(t)dt =    (- 1)k --1--x2k+1 f¨ur|x|< 1
          0        k=0      2k+ 1

Wir wollen nun die Gleichheit für x = ± 1  untersuchen:

n sum -1     1- qn     1    n sum -1      qn
   qk = 1---q-'--> 1---q =    qk + 1--q-
k=0     -- --          k=0
         q/=1

           integral x        integral x(n -1      )     integral x      2n      n-1      integral x     integral x      2n
arctan(x) =   -dt--=      sum  (-1)kt2k  dt+  (-1)n-t---dt =  sum  (- 1)k  t2kdt+  (- 1)k--t--dt
             1+ t2      k=0                   1 + t2     k=0                    1 + t2
          0         0                  0                        0       0----- ------
                                                                           R2n+1(x)

                integral x  1
(-1)nR2n+1(x) =   ----2x2kdt
               0  1+ t

Wir erinnern uns an den Mittelwertsatz der Integralrechnung.

f,g  (-  C0[a,b],f(x) > 0,a < x < b

                           integral b                 integral b
Dann gibt es ein q  (-  (a,b) mit f(x),g(x)dx = g(q) f(x)dx

                          a                  a

                integral x                  integral x              2k+1
(-1)nR2n+1(x) =  --1-2 x2kdt = --1-2-  t2ndt = --1-2 x----'-->  0 f¨ur|x|< 1,0 < q < x,q = hx,0 < h < 1
               0 1 + t        1+ q  0        1+ q 2k +1

Anwendungen:
p               1   1   1
4-= arctan1 = 1- 3 + 5 - 7± ...

              2    3        sum  oo      k+1
ln(1+ x) = x- x- + x- ±...=    (-1)k x---f¨ur - 1 < x < 1
              2   3        k=0     k +1

       sum  oo    k-xk+1-
g(x) =   (-1) k + 1
      k=0

        '     sum  oo    k k    1
|x|< 1 : g(x) =  (-1) x  = 1+-x-= D (ln(1+ x))
             k=0

==> g(x)- ln(1+ x) = const. f¨ur - 1 < x < 1

==>  g(0) - ln1 = 0